مصاحبه کتبی "مکاتبه" با استاد گرانقدر جناب آقای محسن نژاد محمد

1) استراتژی به چه معنا است؟

تعریف ساده استراتژی عبارت است از: برنامه ای از مجموعه ای از کارها برای دستیابی به یک هدف کلی یا اهداف بلندمدت.

2 ) سناریو چیکن استراتژی چگونه به وجود می آید؟

واژه chicken در انلگلیسی به معنای مرغ است. در فرهنگ عامیانه انگلیسی/آمریکایی اصولا به فردی که ترسو باشد chicken نیز گفته می شود. Chicken strategy یا game of chicken یک نظریه ای است که در زمره نظریهبازی ها ) Game Theory ( دسته بندی می شود. منشا این نظریه برگرفته شده از یک بازی خیابانی است که در آندو ماشین با سرعت به سمت یکدیگر حرکت می کنند و راننده ای که زودتر مسیر خود را منحرف کند )برای جلوگیریاز شاخ به شاخ شدن( بازنده است. حال این موضوع می تواند در زمینه های دیگر نیز کابرد داشته باشد و در هر مسئلهخطرناکی که دو طرف در آن دخیل هستند، کسی که زودتر کوتاه بیاید بازنده است.

3 ) در مورد انواع استراتژی توضیح مختصری بدهید.

با توجه به تعریف استراتژی که در فوق آمد، انواع بی شماری از استراتژی ها با توجه به موضوعات مختلف مدیریتی،سیاسی، نظامی، صنعتی، اقتصادی، پزشکی/بهداشتی و ... وجود دارد.

4 ) چه احتمالاتی در چیکن استراتژی وجود دارد؟

یک: هیچ کس کوتاه نیاید، دو: یکی از دو نفر کوتاه بیاید ، سه: هر دو کوتاه بیایند

5 ) رابطه کره شمالی و آمریکا چگونه است؟

اصولا در سیاست روابط بسیار پیچیده و چند لایه است. اما اگر بخواهیم به گونه ای ساده این مسئله را بیان نماییمباید بگوییم که پس از جنگ کره که طرف های درگیر در آن کره جنوبی و آمریکا از یک سو و کره شمالی )با پشتیبانیچین و شوروی( از سوی دیگر بودند، روابط طرفین به طور کلی تیره و تار گردید و تا کنون که نزدیک هفتاد سال ازآن زمان می گذرد این روابط بهبودی نیافته است.

البته به عبارتی می توان کره شمالی و جنوبی را در جنگ سال 1950 قربانی خواست های آمریکا از یک طرف وشوروی/ چین از طرف دیگر دانست.

پس از پایان جنگ جهانی دوم جهان عملا میان دو بخش از فاتحین جنگ یعنی روسیه از یک طرف و آمریکا و انگلیساز طرف دیگر تقسیم گردید و به دو بلوک شرق و غرب تقسیم شد. حدود دو سال پس از جنگ جهانی، یک رقابتسنگین سیاست جغرافیایی )ژئوپلتیک / جغرافیای سیاسی( میان این دو قطب به سرکردگی آمریکا و شوروی آغازگردید، این نبرد برای تسخیر هر چه بیشتر جغرافیا کره زمین و بردن آن تحت استیلای نظری و عملی بود. این رقابتجنگ سرد نام گرفت چرا که در آن طرفین مستقیما با یکدیگر نبرد نظامی نمی کردند. جنگ سرد از حدود سال1947 میلادی آغاز شد و تا سال 1991 )زمان فروپاشی شوروی( ادامه یافت و سبب درگیری و صدمه دیدن بسیاری

از کشورهای دیگر جهان شد.

جنگ کره از جمله پیامدهای جنگ سرد است که در آن کره جنوبی و کره شمالی به نیابت از آمریکا و شوروی بهجنگ با یکدیگر پرداختند )هر چند که آمریکا مستقیما در این جنگ وارد گردید(.

نکته بسیار مهم آن است که این جنگ عملا به پایان نرسیده است و آنچه که در سال 1947 پس از دو سال جنگبسیار سخت روی داد یک قرارداد آتش بس بود.

6 ) چرا بین آمریکا و کره شمالی موقعیت چیکن استراتژی به وجود آمده است؟

همانطور که در سوال پیش نیز آمد، موقعیت پیش آمده مابین آمریکا و کره شمالی نشأت گرفته از جنگ سرد مابینآمریکا و شوروی است. اما پس از فروپاشی شوروی این مسئله مابین آمریکا کره شمالی ادامه یافته است. البته نکتهبسیار مهم آن است که جنگ سرد مابین آمریکا و شوروی بسیار جدی بود، اما پس از فروپاشی شوروی عملا کرهشمالی نمی تواند تهدیدی برای منافع آمریکا در شرق آسیا و دیگر نقاط جهان باشد. بنابراین باید گفت که اصولا نمی

بایست موقعیت چیکن استراتژی مابین این دو کشور وجود داشته باشد، و وضعیت فعلی عملا یک شرایط مصنوعیاست که توسط طرفین و علی الخصوص آمریکا ایجاد گردیده است. این مسئله را در جواب سوال 8 بیشتر شرح خواهمداد.

7 ) دونالد ترامپ چه موضعی در مقابل اون رهبر کره شمالی دارد؟

مواضعی که رهبران دو کشور در قبال یکدیگر دارند کاملا خصمانه است و علی الظاهر طرفین آرزوی نابودی طرفمقابل را دارند. اما نکته اینجا است که مواضع دو طرف در قبال یکدیگر کاملا درست است!ترامپ، اون )و در مجموع نظام کره شمالی را( را یک رهبر دیکتاتور، تمامیت خواه و سرکوبگر می داند که مردم کرهشمالی را در شرایط بسیار سخت اقتصادی و اجتماعی و به زور سرنیزه مطیع خود نگه داشته و بسیاری از حقوقانسانی را که خداوند برای انسان ها قرار داده است را از آن ها گرفته است. و اون، ترامپ )و در مجموع نظام آمریکا را(را یک امپریالیست جنایتکار می داند که می خواهد کشورهای جهان را با توسط به هر وسیله ای که شده تحت سلطه

خود درآورد و از انجام هیچ کاری مانند انجام کودتا )به عنوان مثال در ایران، شیلی و ...(،جنگ )مانند جنگ ویتنام،افغانستان، عراق و ...(، تحریم و ... خودداری نمی کند، و خود را آقای جهان می داند که هر چه که گفت دیگران بایددر مقابل او تعظیم کرده و خواسته او را بدون درنگ انجام دهند.

8 ) هدف اصلی آمریکا از این موضع گیری چیست؟

همانطور که در سوال 6 نیز گفته شد، وضعیت فعلی عملا یک شرایط مصنوعی است که توسط طرفین و علی الخصوصآمریکا ایجاد گردیده است. به بیان دیگر دو کشور و علی الخصوص آمریکا به وجود یکدیگر نیازمندند!

کره شمالی به وجود آمریکا نیازمند است چرا که بدین وسیله می تواند خود را قهرمان خلق بنامد و با ایجاد یک فضایجنگی و رعب آور به سرکوب مردم خود ادامه دهد. اما نکته مهم اینجا است که کره شمالی با توجه به ساختاری کهدارد عملا نیاز چندانی به این مسئله ندارد، چرا که سیستم سرکوبش آنچنان قدرتمند است که کسی جرات نفسکشیدن ندارد چه برسد به اینکه بخواهد با این سناریو اقناع شود.

اما آمریکا نیاز بسیار حیاتی و مبرمی به این شرایط دارد. توضیح این نیاز کمی پیچیده است، اما به زبان ساده بایدگفت که این نیاز برخلاف آنچه که در نگاه اول به نظر می رسد، در اصل اقتصادی است و نه سیاسی!

ساختار اقتصادی آمریکا و جهان علی الظاهر ساختار پیچیده ای است، اما در واقعیت امر اینگونه نیست و ساختاراقتصادی و مالی نوین امروزی عملا پس از جنگ جهانی دوم و بر اساس منافع مجموعه ای از بانکدارها و خاندان هایجهان وطن تغییر کرد و به صورت نوینی شکل گرفت، و چون این خاندان ها و بانکدارها عملا فاتحان جنگ بودند وپس از جنگ از قدرت سیاسی، نظامی و مالی بی حد و حصری برخوردار شده اند تا به امروز ساختار مد نظر خود رابه جهان تحمیل کرده اند.

این سیستم اقتصادی و مالی که در حال حاضر عمده آن در آمریکا متمرکز شده است )و نشانه ها حاکی از آن استکه در حال حرکت به سمت چین می باشد( سبب شده که این بانکداران در آن از امتیازات ویژه ای بهره مند باشندکه افراد عادی از آن بهره مند نیستند.

توضیح این سیستم و پیچیدگی آن با یک مثال کمی راحت تر خواهد بود. در حال حاضر میزان بدهی آمریکا بیش از20 تریلیون دلار است. تصور این عدد حتی در ذهن هم به سختی امکان پذیر است و با این میزان پول می توان بهراحتی چندین کشور به انضمام تمامی مایملک مردم آن، منابع آن و صنایع آن به طور کامل را خرید. اما سوال مهماینجا است که چرا کشوری که بزرگترین اقتصاد جهان را دارا است و شرکت های پیشرو و با فناوری بالایی دارد تا اینحد بدهی دارد؟

جواب به سیستم مالی غلط این کشور مربوط است. )در اینجا من سعی می کنم به گونه ای بسیار بسیار ساده اشکالاصلی این سیستم مالی را توضیح بدهم و شما می توانید برای درک بهتر و توضیحات مبسوط تر به آثار اقتصاددانآمریکایی توماس گرکو ) Thomas H. Greco ( مراجعه نمایید)نحوه کارکرد غلط این سیستم را با یک مثال شرح می دهیم: در کشور آمریکا هنگامی که شما به یک بانک می رویدو از آن مثلا 10000 دلار وام می گیرید. آن بانک در حقیقت با وام دادن به شما این میزان پول را در دم از عدم ایجادمی نماید. یعنی اینگونه نیست که این بانک پولی را از صندوق خود در آورد و به شما بدهد.حال این مسئله را در سطح کلان در نظر بگیریم. فرض کنید به عنوان مثال جامعه به طور کل )شامل افراد و شرکتو ...( از بانک ها 10 واحد پول وام بگیرد. حال این جامعه به خاطر وجود بهره بانکی باید مثلا 10 + X مقدار به بانکها پس بدهد. اما نکته مهم اینجا است که جامعه این X مقدار را از کجا باید بیاورد؟ بنابراین جامعه مجبور می شود به

اندازه X مقدار دیگر از بانک ها استقراض نماید تا بتواند بدهی خود را پرداخت نماید. پس در این حالت جامعه بایدمقدار 10 + X + Y مقدار پول را به بانک ها پس بدهد. و این رودند صعودی دائما و به شکل سرسام آوری افزایش مییابد{فارغ از توضیحات فوق نکته مهم برای شما این است که بدانید میزان بدهی آمریکا در حال حاضر بیش از 20 تریلیوندلار است و به گونه ای سرسام آور در حال افزایش است ) /http://www.usdebtclock.org ( . بنابراینسیاستمداران آمریکایی برای کاهش این بدهی و با توجه به مشکل ساختاری سیستم مالی آمریکا )و به تبع آن جهان(به دنبال مُسَکن هایی برای این اقتصاد بحران زده بوده و هستند.

یکی از راه هایی که سیاستمداران آمریکایی همیشه آن را دنبال نموده اند، ایجاد جنگ و یا ترس از جنگ بوده است.

دلیل آن نیز ساده است، هنگامی جنگ یا ترس از جنگ ایجاد می شود، حجم زیادی از سلاح های آمریکایی به فروشمی رسد. و باید دانست که اصولا سلاح از جمله آن کالاهایی است که سود آن بسیار زیاد است، به عبارت دیگر مثلااگر قیمت تمام شده یک تانک صد هزار دلار باشد، قیمتی که مشتری برای آن پرداخت می کند 2 میلیون دلار است.

چیزی در حدود 20 برابر )این یک مثال فرضی است(. این اختلاف بسیار زیاد قیمت تمام شده با قیمت پرداختیتوسط مشتری به دلیل راهبردی بودن کالا است. و هر چه کالا راهبردی تر باشد، قیمت آن نیز گرانتر خواهد بود. )بهعنوان مثال ایران برای خرید 5 دستگاه سیستم موشکی اس 300 ، حدود 800 میلیون دلار به روسیه پرداخت کردهاست(.

حال هنگامی که آمریکا و ترامپ به تنش میان خود و کره شمالی دامن می زنند، کشورهایی مانند کره جنوی و ژاپنکه پایگاه های اصلی نظامی آمریکا در شرق آسیا در آن ها قرار دارند، به شدت از خطر وقوع جنگ و حمله کره شمالیبه آن ها بیمنامک می گردند، بنابراین همانطوری هم که این بار نیز دقیقا همین اتفاق افتاد، ترامپ حدود یک ماهگذشته سفری به شرق آسیا داشت و سلاح های فراوانی را به این کشورها فروخت.

این اتفاق در منطقه خاورمیانه نیز افتاد، و ترامپ با بازی با کشورهای عربی و به نوعی باج گیری از آن ها برای سکوتدر برابر کارهایی که آن ها در حال انجام آن ها هستند، قرارداد بی سابقه 460 میلیارد دلاری با عربستان امضا نمود.حال اگر این مبالغ بسیار هنگفت به سیستم مالی بیمار آمریکا تزریق گردد می تواند وقوع بحران مالی در آمریکا کهآخرین آن در سال 2008 روی داد را چندین سال به تعویق بیندازد.

حال مشخص شد که آمریکا تا چه برای ادامه سیستم مالی بیمار خود که در اصل برای منافع عده ای خاص به وجودآمده است به کره شمالی نیاز دارد.

9 ) پیامدهای اقدام نظامی آمریکا علیه کره شمالی چیست؟

پیامدها بسته به ابعاد اقدام نظامی دو طرف می تواند بسیار متفاوت باشد. اگر طرفین وارد جنگ اتمی نشودند، یکجنگ فرسایشی و طولانی مانند جنگ ویتنام یا جنگ کره می تواند متصور باشد. اما اگر طرفین وارد جنگ اتمیبشوند می توان گفت که یک فاجعه بسیار بزرگ روی خواهد داد، در این فاجعه می توان گفت که کره شمالی کلا باخاک یکسان خواهد شد و در طرف دیگر نیز کره جنوبی، ژاپن و حداقل ایالت کالیفرنیای آمریکا نیز با خاک یکسانخواهند شد. در این جنگ هرچند که احتمالا آمریکا تماما با خاک یکسان نخواهد شد اما باید دانست که اهمیت ایالتکالیفرنیا برای آمریکا فوق العاده زیاد است، و این ایالت در کنار ایالت های نیویورک و تکزاس جز مهمترین ایالت هایآمریکا است. "سیلیکون ولی" مرکز شرکت بزرگ کامپیوتری مانند اپل، مایکروسافت، اینتل و ...، مرکز سینمایی آمریکایعنی هالیوود، بسیاری از مهمترین دانشگاه های آمریکا و بخش بزرگ مهاجرین نخبه همگی در این ایالت ساکنهستند.

 10 ) چه اقداماتی توسط اون صورت گرفت که منجر به عقب نشینی ترامپ از مواضع خود شد؟

همانطور که در سوال 8 نیز بحث گردید، اصولا من معتقد به وجود چیکن استراتژی در این موضوع نیستم و این بحرانرا یک نمایش می دانم چرا که طرفین، نتیجه چیکن استراتژی را خود از پیش می دانند، و آن این است که هر دوطرف کوتاه خواهند آمد، چرا که با توجه به تسلیحات اتمی طرفین، نتیجه جنگ چیزی جز نابودی طرفین نخواهدبود. به عبارت دیگر این جنگ پیروز نخواهد داشت، و اگر در آینده جنگی صورت بگیرد دو حالت بیشتر نخواهد داشت:

یک: دو دیوانه به تمام معنا در دو کشور بر سر کار هستند. دو: یکی از دو کشور و یا هر دو چیزی برای از دست دادنندارند و تنها چاره برای حل بحران های داخلی )مالی، سیاسی و ...( خود را ورود به یک جنگ دیوانه وار می دانند.

 11 ) آینده روابط آمریکا و کره شمالی را چگونه پیش بینی می کنید؟

همانطور که در سوال 8 نیز بحث گردید، احتمالا در چندین سال آینده نیز همین وضعیت فعلی حفظ خواهد شد وطرفین سعی خواهند کرد از این تخاصم حداکثر استفاده سیاسی و اقتصادی را ببرند